Alain Mabanckou draagt grotendeels bij tot de promotie en invloed van Franstalige literatuur door zijn activiteit als leraar in de Verenigde Staten, als romanschrijver, als dichter, als essayist, als literair adviseur, zelfs voor fictie tot edities Afrikaanse Aanwezigheid in Parijs. Onlangs beloond door de Franse Academie met de Henri Gal Grote Prijs voor Literatuur, prijs van het Institut de France, voor zijn oeuvre, lijkt Alain Mabanckou meer dan ooit in de schijnwerpers te staan. Vooral sinds zijn laatste poging De snik van de zwarte man is het onderwerp geweest van veel controverses.
Maar laten we de kern van de zaak raken! Onder een titel ontleend aan de filosoof Pascal Bruckner[1]en misbruikt, benadrukt dit nieuwe essay de neiging die sommige Afrikanen ertoe aanzet om de tegenslagen van het zwarte continent te verklaren via het prisma van de ontmoeting met Europa en te huilen over hun lot. Vanaf het begin kondigt de brief aan zijn zoon de toon aan: Mijn lieve kind, de ergste intolerantie is die van wezens die op jou lijken, zij die dezelfde huidskleur hebben als jij. Het fanatisme vindt zijn ervaringsgrond eerst onder mensen van dezelfde oorsprong, alvorens zich beetje bij beetje op andere "rassen" te verspreiden met een virulentie gevoed door de geest van wraak (p.16) .Deze passage doet waarschijnlijk denken aan de brief van James Baldwin aan zijn neef in zijn beroemde essay De volgende keer het vuur. De conclusie van deze brief kan worden samengevat in deze zin: “Ik heb u dit bericht als alarmbel gestuurd, zodat u niet in deze val trapt. Je bent hier geboren, je lot is hier en je mag het niet uit het oog verliezen. Vraag jezelf af wat je meeneemt naar dit land zonder er een beloning van te verwachten. (blz. 20)
Ver van Europa en Afrika stelt Alain Mabanckou voor om een soort existentialisme te creëren dat vraagt om het stellen van vragen in het heden, het proberen deze op te lossen en het weigeren van een bepaalde ‘huid’-vloek of ‘epidermaal’, om de woorden van de auteur te gebruiken. Het gaat erom ervoor te zorgen dat het cadeau van zijn zoon leefbaar is. Laat hem niet gegijzeld worden door een geschiedenis die hij nooit heeft gekend, die hij nooit heeft meegemaakt, maar laat hem in zijn heden kijken naar wat zijn toekomst een beetje interessanter zou kunnen maken. Kortom, maak van uw wil iets dat tot actie leidt. Op welsprekende en effectieve wijze actualiseert Mabanckou een nieuwe versie van Négritude, ongetwijfeld met als doel het “bewustzijn te vergroten” onder zwarte mensen, om te suggereren dat zij weigeren zich te verschuilen achter de gevolgen van een ver verleden en een nieuw leven voor zichzelf op te bouwen.
Bent u geïnteresseerd in dit artikel en wilt u het volledig lezen?
Toegang tot alle Premium-inhoud. Meer dan 2000 artikelen en e-boeken
