Chez the Basaâ, i-koo ubuzalwane obungcwelisiwe futhi obugcinelwe abesifazane. koo kusho "umnenke". Umnenke yi-hermaphrodite, okusho ukuthi owesilisa nowesifazane, kukhiqiza isidoda namaqanda okwazi ukuzichumisa. Qaphela ukuthi igobolondo lomnenke likhombisa ukuma komoya. UHermaphrodite ungumlingiswa ovela ezinganekwaneni zamaGrikhi, indodana kaHermes no-Aphrodite. I-Hermes ifomu lesiGreki le-Djehuty (Thoth), i-neter ehlanganiswe ku-Wisdom. UHathor (Hout-Horo) uzoba ngu-Aphrodite wamaGreki; kwabokugcina, amaGrikhi athi uthando, ubuhle, ukuhluma kanye nenjabulo. Sikholwa ukuthi lokhu kungukuhlanekezelwa kwemikhuba yamaKemite koo (Basaâ) ne-mevungu (Ekañ). UKoo, kuthiwe uchaza "umnenke", igama elithi mevungu lakhiwa kusukela kuzindawo zokutholwa kwe-mevul, "izinwele zasesidlangalaleni", kanye ne-ngul, "amandla, amandla". "Ukuthwasa kukaMevungu, kubhala uPierre Alexandre, kwaba nomphumela wokwakha ubudlelwano obuqinile phakathi kwabo bonke abesifazane abashadile basemzaneni, okwathi ngenxa yemithetho yokuzalwa komndeni, kwakungeyakhe i-ayoñ eyehlukile kweyomyeni wabo" (UPierre Alexandre , Umlando weProto weqembu leBeti-Bulu-Fang…, eCahiers d'études africaines, p. 520).
Kungenxa kaPhilippe Laburthe-Tolra lapho sithola khona incazelo yesiko lendabuko yesiko le-mevungu: “Sigubhe i-mevungu lapho isigodi siba nzima (i-aled inencazelo yokumelana, ukuzazisa, isomiso). (…) Ngesikhathi ngisaphila, omama bethu babenomcimbi: mevungu. Uma ngingatholi zilwane ehlathini, ngangizibiza ngokuthi: “Lomuzi unzima, yenza umkhosi wakho”. (aken). Ngakho-ke sithathe umlotha wosuku lonke, senza inqwaba yawo. Bathe: "Noma ngubani omisa izilwane, uma eqhubeka, makafe". Futhi sahlaba inqwaba yemicibisholo encane yeraffia. Ngokushesha nje lapho sebekwenzile lokhu, umdlalo wagcwala isigodi. Omama abadala kuphela abakwazi lokhu. Manje njengoba sekudaluliwe, ngilambele inyama (ozàn). (Michael Mve Meyo, Mekamba, 6/2/1967). Lokhu kungumongo wesiko elibonwa yithwasa elidala. Around Minlaaba, okokuqala ukungabi khona komdlalo okwaholela abesilisa ukuthi bacele abesifazane ngemvungu. (…) Singamangala yile nhlangano yabesifazane abazingelayo: kepha ukuzala kwabesifazane nokuzala kwehlathi kuhlangene. Uma siqhathanisa umbungu nenyamazane ebhajwe esibelethweni sikanina, ngakolunye uhlangothi, izingibe zinikezwa amandla okuzala atholakala kokhokho nasendalweni; futhi kungokwemvelo nokhokho lapho owesifazane ethola ukuzala kwakhe, ngakho-ke kuvela kuziphathimandla ezifanayo. Uma owesifazane evundile impela, kungenxa yokuthi uyasebenza nalezi ziphathimandla (kepha i-mevungu isezandleni zabesifazane abavundile kakhulu). (…) IMevungu yenziwa nakwezinye izimo ezingezinhle, ezibhebhethekisa ukungabi bikho kwenzalo nenzalo: Uma kungakhuli lutho, awukho umdlalo obanjiwe, abesifazane bayagula noma abayinyumba, i-mevungu wasibuyisa isimo (Pierre Ndi, mvog Nnomo, 18/9/1967). (…) UMevungu ubebonakala eyindlela yokuvikela nokususa iziphonso emehlweni abo bonke.
Uyayithanda iwebhusayithi?
Finyelela kukho konke okuqukethwe kwethu kwe-Premium. Ama-athikili nama-ebook angaphezu kuka-2000
Thatha ifa lakho
Izici
Umkhiqizo Wabadala | |
Usuku lokukhulula | 2017-07-27T00:00:01Z |
Ulimi | Français |
Inombolo yamakhasi isihlangane | 370 |
Usuku lokushicilela | 2017-07-27T00:00:01Z |