Nazi izixhumi ze-12 ze-Kama:
- umbuso waseCongo,
- umbuso waseMonomotapa,
- umbuso waseCuba,
- Umbuso weLoango.
- umbuso waseLuba,
- umbuso waseLunda,
- Umbuso ka Makoko
- Umbuso weNgoma-Ndongo-Matamba
- umbuso waseBamileke,
- umbuso waseBamoun,
- Umbuso waseBurundi.
- Umbuso we-Changamire.
Umbuso waseMonomotapa. Kutholakala enkabeni yeSofala (iMozambique yanamuhla), umbuso wangaphambilini we-Ouaklimi, umkhiqizi omkhulu wegolide, bekunabantu abazingeli bezindlovu baseBantu. Ukudla kwabo bekuqukethe kakhulu amabele nezilimo eziyizigaxa. Babengamakhosi ngokuncokola ngomlomo ngemisebenzi yabo kokhokho, futhi bakhonza onkulunkulu abaningi abafanekiselwa izilwane noma izitshalo. Ekuqaleni kwekhulu le-15, sonke isifunda se-zambeze saba ngaphansi kolawulo lukaNzatsimba, inkosi yempi nenkolo yesizwe samaKaranga, esibizwa nge-Mountoba Shourou Chamoutapa noma nje iMambo futhi ebizwa ngokuthi iMoutapa. Isiqu sakhe uMwene Moutapa (inkosi yezimayini) kwakuyimvelaphi yegama elithi Monomotapa. Umbuso waseMonomotapa ngakho-ke, wasungulwa yindodana kaMoutapa, owayebizwa ngeMatopé, owalandela uchungechunge lwemikhankaso yezempi ekhaliphile, waphumelela ukuhlanganisa amazwe ahlanganisa iKalahari kanye nesifunda saseSofala. Laba bantu bakha amabhilidi amakhulu amatshe eduze kwaseFort Victoria, ebizwa ngeZimbabwe okusho ukuthi indlu enkulu yamatshe, kanye nezindonga ezinkulu egqumeni elithe chithi saka eningizimu. Ngaphandle kwenkantolo, kwakungavunyelwe neze ukubona inkosi, izethameli zakhe zazizwa izwi layo kuphela. Isenzo esincane leso bese silingiswa yinkantolo yonke. Lesi simo sezindaba saba nomphumela wokuguqula ubuqotho benkosi ibe yisimo sokuchuma kwezwe, yingakho kwaba khona ubuthi besiko. umphefumulo wenkosi engasekho kwakudume ngokuthi waphinde wazalwa emzimbeni wengonyama, isilwane esingcwele. Inkosi yayinamakhosikazi ayisishiyagalolunye asemthethweni. Ngaphezu kukamama wendlovukazi, ngamunye wamakhosikazi enkosi wayenenkantolo yakhe. Bebonke abesifazane abayizinkulungwane ezintathu bebesemsebenzini wabo. Impilo yenkosi yayifanekiselwa ngomlilo wasebukhosini owawuzolokhu uvutha isikhathi sokubusa kwayo. Unyaka nonyaka lapho kuphela imikhosi ngoMeyi, kwakukhanyiswa izibani kulo mlilo futhi zithunyelwa ngabathwali bezimpahla emakhosini ezifunda ezingomakhelwane okwathi ngokuzamukela, zakhombisa ukwethembeka kwazo. Ngemuva kokushona kwenkosi, umlilo wacishwa, waphinde wavuselelwa futhi wasakazeka ngesikhathi somcimbi wokubekwa esihlalweni sobukhosi. Ukubulala okungcwele nakho bekusebenza. ukuphathwa kwezifundazwe kwanikezwa amadodana nabashana benkosi.