Emhlabeni oxhumene ngokwandayo, ama-tech giants afana ne-Google, Apple, Facebook, Amazon kanye ne-Microsoft (GAFAM) banethonya elingakaze libonwe kumithombo yezindaba yase-Afrika. Lokhu kubusa kuholela ezinkingeni ezinkulu zezenhlalo nezomnotho zabalingisi bendawo, okwenza kube nokungabaza ukuzimela kwabo kokuhlela kanye nekhono labo lokulondoloza ukuhlukahluka kwamasiko nemidiya. Kulesi sihloko, sizohlola imithelela yaleli thonya le-GAFAM kwabezindaba zase-Afrika kanye nezinselelo ababhekana nazo ekugcineni ukuzimela nobubona.
I-GAFAM kanye nabezindaba base-Afrika: izindaba zezenhlalo nezomnotho
🛒 ngi-oda eyami 👇
Le ncwadi enesihloko esithi “Lokho i-GAFAM ekwenzayo kwabezindaba zase-Afrika: Izinkinga zenhlalonhleko yezomnotho, zokuhlela kanye nezombangazwe zokuthola ulwazi” ibheka umthelela wemidondoshiya yedijithali (Google, Apple, Facebook, Amazon, Microsoft) kwabezindaba e-Afrika. Iqala ihlola indima yezinkundla zokuxhumana zedijithali njengezindawo zokukhulisa kanye nokuguqulwa kokusatshalaliswa kolwazi. Ababhali bahlaziya ukuthi lezi zinkundla zinethonya kanjani indlela abezindaba base-Afrika ababika ngayo izehlakalo kanye nokuxhumana nabalaleli babo.
Lo msebenzi futhi uphakamisa izindaba zezenhlalo-mnotho ezixhumene nokuba khona kwe-GAFAM e-Afrika. Ihlola ukuthi lezi zinkampani zobuchwepheshe zisebenzisa kanjani imali yokukhangisa ngezindleko zemidiya evamile. Ngaphezu kwalokho, igqamisa imiphumela yokuqashwa emkhakheni wezindaba, ikakhulukazi ukungathembeki kwezintatheli kanye nabasebenzi bolwazi.
Ngokohlelo, ababhali bahlaziya imiphumela yokuhlangana kwedijithali ekukhiqizweni nasekusabalaliseni ulwazi e-Afrika. Bagqamisa izinselele ezibhekene nabezindaba zendabuko lapho bebhekene nokuvela kwabadlali abasha bedijithali kanye nokwanda kolwazi olungamanga.
Ekugcineni, le ncwadi ikhuluma ngezindaba zezepolitiki zokuxoxisana ne-GAFAM e-Afrika. Ihlola ukuthi lezi zinkundla zinethonya kanjani inkulumo yomphakathi futhi zingasetshenziselwa ukukhohlisa imibono. Ababhali baphinde baphakamise imibuzo yokulawulwa kanye nobukhosi bedijithali esimweni lapho abezindaba base-Afrika kufanele babhekane nalaba badlali bamazwe ngamazwe abanamandla.
Ishicilelwe ngoMashi 17, 2022, le ncwadi enamakhasi angama-228 ihlanganisa ukuhlaziya okujulile kobudlelwano obuyinkimbinkimbi phakathi kwe-GAFAM nabezindaba e-Afrika. Inikeza ukubheka okubucayi kwezinguquko ezilethwa ukuba khona kwalezi ziqhwaga zedijithali futhi igqamisa izinselele ezibhekene nabezindaba zase-Afrika emhlabeni oxhumene ngokwandayo.
Lokho i-GAFAM ekwenzayo kwabezindaba base-Afrika: Izinkinga zezenhlalo nezomnotho, zokuhlela kanye nezombusazwe ekuxhumaneni nokwaziswa” yincwadi ebalulekile yokuqonda imithelela yethonya elikhulayo lemidondoshiya yedijithali kwabezindaba e-Afrika. Umbhali wethula ukuhlaziywa okujulile kobudlelwano phakathi kwe-GAFAM (i-Google, i-Apple, i-Facebook, i-Amazon ne-Microsoft) kanye nemithombo yezindaba yase-Afrika, egqamisa imiphumela yalokhu kusebenzisana ezicini eziningana.
Okokuqala, umsebenzi ugqamisa ukukhuliswa nokuguqulwa kokusatshalaliswa kolwazi ezingosini zokuxhumana zedijithali e-Afrika. I-GAFAM ibambe iqhaza elikhulu endleleni abantu base-Afrika abafinyelela ngayo ulwazi, baphazamisa izindlela ezivamile zokusabalalisa. Umbhali uhlola imiphumela yalolu shintsho, ikakhulukazi ngokuphathelene nokuthembeka kolwazi, ukuhlukaniswa kanye nomthelela wama-algorithms kokuqukethwe okwethulwa kubasebenzisi.
Bese-ke, le ncwadi ikhuluma ngezindaba zenhlalo-mnotho ezixhumene ne-infomediation e-Afrika. I-GAFAM ayigcinanga nje ngokushintsha indlela abezindaba base-Afrika abasebenza ngayo, kodwa futhi yethule izindlela ezintsha zokwenza imali nokukhangisa ku-inthanethi. Umbhali uhlaziya imiphumela yale mikhuba emnothweni wezindaba e-Afrika, egqamisa izinselelo namathuba abezindaba base-Afrika ababhekana nawo kulesi simiso esisha se-digital ecosystem.
Ngaphezu kwalokho, umsebenzi uhlola izindaba zokuhlela nezepolitiki ezixhumene ne-GAFAM kwabezindaba zase-Afrika. Ama-Digital giants anamandla amakhulu endleleni ulwazi olwethulwa futhi lusatshalaliswa ngayo. Umbhali ugqamisa ubungozi bokuxhashazwa kolwazi kanye nokucwaninga okwenziwa yilaba badlali emithonjeni yezindaba yase-Afrika, kanye nemithelela yezepolitiki yethonya labo. Ugcizelela isidingo sokuqinisekisa ukwehlukahlukana nokuzimela kwemithombo yezindaba yase-Afrika phambi kwaleli thonya elikhulayo.
Sengiphetha, “Lokho i-GAFAM ekwenzayo kwabezindaba base-Afrika: Izinkinga zenhlalo-mnotho, zokuhlela kanye nezepolitiki zokuthola ulwazi” liyincwadi ebalulekile yokuqonda ukuguquguquka okuyinkimbinkimbi phakathi kwama-digital giants kanye nabezindaba e-Afrika. Inikeza ukuhlaziya okujulile kwemiphumela yalokhu kusebenzisana kumazinga ezenhlalo-mnotho, okokuhlela kanye nezepolitiki. Le ncwadi ibalulekile ukufundwa kunoma ngubani onentshisekelo ekuguqukeni kwemidiya e-Afrika esikhathini sedijithali.
Ezinye izindlela zemidiya yase-Afrika ezibhekene namandla amakhulu edijithali
Umhlahlandlela womthengi (uwukhetha kanjani umkhiqizo) we-“GAFAM
Ukukhetha i-GAFAM efanelekile (i-Google, i-Apple, i-Facebook, i-Amazon, i-Microsoft), kubalulekile ukucabangela izindlela ezahlukene. Okokuqala, kubalulekile ukuhlola izidingo ezithile zebhizinisi lakho noma iphrojekthi. Isibonelo, uma udinga injini yokusesha enamandla, i-Google ingaba yisinqumo esihlakaniphile. Okulandelayo, kufanelekile ukucabangela idumela nokuzinza kwenkampani. Kungcono ukukhetha inkampani enolwazi oluqinile kanye nokuba khona okuhlala isikhathi eside emakethe. Ukwengeza, kuyatuseka ukuthi ubuyekeze izici namasevisi ahlinzekwa yi-GAFAM ngayinye. Isibonelo, uma ufuna ukuthuthukisa uhlelo lokusebenza lweselula, i-Apple ingaba inketho ethokozisayo ngenxa ye-ecosystem yayo ephelele. Okokugcina, kubalulekile ukucabangela inqubomgomo yobumfihlo nezokuphepha yenkampani ngayinye, ukuze uqinisekise ukuvikelwa kwedatha yakho kanye neyabasebenzisi bakho. Kafushane, ukukhetha i-GAFAM efanele kudinga ukuhlaziywa okuphelele kwezidingo zakho, isithunzi senkampani, izici ezinikezwayo kanye nokuphepha kwedatha.
- Umbhali : Hlola ulwazi lombhali emkhakheni wezindaba nobuchwepheshe, kanye nolwazi lwakhe ngezindaba zenhlalo-mnotho e-Afrika
- Okuqukethwe : Qinisekisa ukuthi le ncwadi ibhekana ngokuphelele nezinselelo namathuba ahambisana nokuba khona kwama-tech giants (GAFAM) kwabezindaba zase-Afrika
- Ukuhambisana : Hlola ukuthi ingabe le ncwadi ikhuluma ngezinkinga ezithile ezibhekene nabezindaba zase-Afrika mayelana ne-GAFAM, njengokubusa kwemakethe, ukuncintisana okungafanele, noma umthelela ekwahlukaneni kwemidiya nokuzimela.
- Imithombo : Hlola ukuthi ingabe ibhuku lisekelwe emithonjeni ethembekile nehlukahlukene, okuhlanganisa izifundo zocwaningo, ubufakazi bochwepheshe, idatha yezibalo, njll.
- Umbono wase-Afrika : Qiniseka ukuthi le ncwadi icabangela amasiko, ezomnotho nepolitiki yase-Afrika, futhi inikeza izixazululo ezivumelaniswe nalezi zimo.
- Ukufinyeleleka : Hlola ukuthi incwadi ibhalwe ngendlela ecacile neqondakalayo, ukuze ifinyeleleke kubabukeli abaningi abanentshisekelo ezindabeni ze-GAFAM nabezindaba zase-Afrika
- Izincomo : Qinisekisa ukuthi le ncwadi inikeza izincomo ezibambekayo nezifinyelelekayo kohulumeni, abezindaba kanye nabalingisi bemiphakathi ukuze kubhekwane nezinkinga zenhlalo-mnotho ezixhumene nokuba khona kwe-GAFAM e-Afrika.
- Abagxeki : Bheka ukubuyekezwa kwencwadi ukuze uthole umbono wekhwalithi yayo kanye negalelo layo engxoxweni ye-GAFAM nabezindaba e-Afrika
- Isibuyekezo : Hlola ukuthi ingabe le ncwadi ikhuluma ngentuthuko yakamuva emkhakheni we-GAFAM nabezindaba zase-Afrika, njengoba le mboni ithuthuka ngokushesha
- Ukutholakala : Okokugcina, qiniseka ukuthi incwadi itholakala kalula ezitolo zezincwadi noma ku-inthanethi, ukuze ukwazi ukuyithenga kalula futhi uyibuke
Izimpawu eziyisixwayiso zokuthi lo mkhiqizo awukulungele.
- Nazi ezinye zezimpawu eziyisixwayiso zokuthi umkhiqizo awukulungele. Umkhiqizo: “Okwenziwa yi-GAFAM kwabezindaba base-Afrika: Izinkinga zenhlalo-mnotho, zokuhlela kanye nezepolitiki zokuxoxisana
- Indikimba engathakazelisi: Uma ungenantshisekelo ezindabeni zezenhlalo-mnotho, zokuhlela kanye nezepolitiki ezihlobene ne-African media infomediation, leli bhuku ngeke livumelane nokuncamelayo.
- Ukuxaka kwesihloko: Uma ungenalo ulwazi lwangaphambili emkhakheni we-infomediation noma imithombo yezindaba yase-Afrika, le ncwadi ingase ibe yinkimbinkimbi kakhulu kuwe. Kubalulekile ukuqonda ukuthi okuqukethwe kungase kube ubuchwepheshe futhi kudinga ubuchwepheshe obuthile
- Ulimi: Uma ungakhulumi isiFulentshi, lokhu kungase kube isithiyo ekuqondeni okuqukethwe yincwadi. Qiniseka ukuthi uyaluqonda ulimi ebhalwe ngalo ngaphambi kokuyithenga
- Izilaleli Ezithize: Uma ungekho emkhakheni wezokuxhumana, wezokuxhumana, noma wezifundo zase-Afrika, le ncwadi kungenzeka ikhethekile kakhulu kuwe. Ihloselwe izethameli ezithile futhi ingase ingafani nezinto ozithakaselayo noma izidingo zakho
- Ukubuyekezwa Okubi: Uma ufunde izibuyekezo ezingezinhle mayelana nencwadi noma ungakatholi ukubuyekezwa okuhle okuvela kubafundi abanentshisekelo efana neyakho, lokhu kungaba wuphawu lokuthi incwadi ayiyona le obuyifuna.
Zitholele izindaba zenhlalonhle-yomnotho, ukuhlela kanye nezepolitiki zokuxoxisana kolwazi encwadini ethi “Yini eyenziwa yi-GAFAM kwabezindaba base-Afrika”. Gxila ekuhlaziyeni okujulile komthelela weziqhwaga zobuchwepheshe endaweni yemidiya yase-Afrika. Hlola ubukhulu obuyinkimbinkimbi balobu budlelwano futhi ucebise ukuqonda kwakho izinselele ezibhekene nabezindaba zase-Afrika. Umsebenzi obalulekile kuwo wonke umuntu onentshisekelo yokuvela kwabezindaba esimweni sase-Afrika.